Καλωσήλθατε στον Fadomduck2

To παρόν ιστολόγιο αποτελεί φυσική συνέχεια του Fadomduck στο οποίο θα βρείτε συλλογές κειμένων, παραπομπές σε ηλεκτρονικές διευθήνσεις με πολιτικά βιβλία και μουσική, καθώς και μια αρκετά μεγάλη συλλογή με αφίσσες από την Σοβιετική Ενωση (μέχρι και το 1956). Αρχείο με τα άρθρα του Fadomduck #1 θα βρείτε εδώ. O Fadomduck2 όπως και ο προκάτοχος του δηλώνει πως αν και ντρέπεται να κρύψει τις συμπάθειες του, δεν εκπροσωπεί καμμία συλλoγικότητα, παρά μόνο τον εαυτό του. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο alepotrypa200@gmail.com

Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2015

-ΗΡΘΕ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ; #3

...συνέχεια από το προηγούμενο

Βιομηχανικοί εργάτες και τεχνολογία

Σύμφωνα με το Negri και το Hardt «η σύνθεση του προλεταριάτου έχει αλλάξει συνεπώς έχει αλλάξει και η αντίληψη μας γι’ αυτή». «Αυτή η βιομηχανική εργατική τάξη αναλάμβανε συχνά τον ηγετικό ρόλο [..] τόσο στις οικονομικές αναλύσεις όσο και στα πολιτικά κινήματα. Σήμερα αυτή η εργατική τάξη δεν υπάρχει καν στο οπτικό πεδίο. Δεν έχει σταματήσει να υπάρχει αλλά έχει εκτοπιστεί από την προνομοιακή θέση που είχε στην καπιταλιστική οικονομία και από την ηγεμονική θέση που είχε στην ταξική σύνθεση του προλεταριάτου[9]». Κι όπως λένε και οι δυο συγγραφείς «θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τη μετάβαση από την κυριαρχία της βιομηχανίας στην κυριαρχία των υπηρεσιών ως διαδικασία οικονομικού εκσυγχρονισμού ή ψηφιοποίησης[10].

Το γεγονός ότι το βιομηχανικό προλεταριάτο αποτελεί το «αποφασιστικό τμήμα της εργατικής τάξης» δεν έχει να κάνει με τον αριθμό του. Αυτό που έχει σημασία είναι η θέση του στην παραγωγική διαδικασία. Βιώνει την εκμετάλλευση πιο άμεσα. Δημιουργεί την υπεραξία που μοιράζεται στους διάφορους μη παραγωγικούς τομείς. Διέπει όλους τους σημαντικούς συνδέσμους της οικονομίας.

Ωστόσο, υπάρχει ένας μύθος σχετικά με τον αριθμό των παραγωγικών εργατών που πρέπει να αποκαλυφθεί. Οι βιομηχανικοί εργάτες ο παραγωγικός πυρήνας της εργατικής τάξης είναι μεγαλύτερος από αυτό που η κλασσική στατιστική θεωρεί «βιομηχανία». Ένα μεγάλο κομμάτι των μισθωμένων υπηρεσιών ανήκει επίσης στον παραγωγικό πυρήνα δηλαδή το κομμάτι εκείνο που δραστηριοποιείται στην παραγωγική διαδικασία, στη μεταφορά ή στην αποθήκευση. Μπορούμε να πούμε χοντρικά ότι στην Ευρώπη υπάρχει βιομηχανικό προλεταριάτο 60 εκατομμυρίων μισθωτών εργατών στη βιομηχανία ή σε υπηρεσίες που σχετίζονται με τη βιομηχανία[11].

Στην Ευρώπη υπάρχουν 14 εκατομμύρια μισθωτοί εργάτες που δραστηριοποιούνται στην παροχή υπηρεσιών σε επιχειρήσεις. Πρόκειται για κλάδους τεχνολογίας της επικοινωνίας που συνδέονται με τη βιομηχανία, για επιχειρήσεις τεχνολογικής συντήρησης, εταιρίες καθαρισμού βιομηχανικών μονάδων, ασφάλειας και τεχνικής συντήρησης, έρευνας αγοράς, διαφήμισης και ανθρωπίνων πόρων[12].

Η ανάπτυξη αυτών των κλάδων είναι διπλή. Η εισαγωγή των υπολογιστών από τη μια προκαλεί την αύξηση της απασχόλησης στην τεχνολογία της πληροφόρησης. Από την άλλη, σε αυτούς τους κλάδους προστίθενται πολλές δουλειές που δίνονται έξω (υπεργολαβία) οι οποίες παλιότερα κατατάσσονταν στη βιομηχανία. Το βασικό ζήτημα είναι ότι αυτές οι υπηρεσίες συνδέονται με την παραγωγική διαδικασία.
Σύμφωνα με μια μετριοπαθή εκτίμηση οι μισοί από τα 9 εκατομμύρια μισθωτούς εργάτες στον κλάδο των μεταφορών (οδικές, θαλάσσιες, εναέριες) δραστηριοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία μεταφέροντας αγαθά. Επιπλέον, υπάρχουν και άλλες υπηρεσίες που σχετίζονται με την παραγωγή, για παράδειγμα οι υπηρεσίες courier όπως η DHL (DeutschePost) που σήμερα συνυπολογίζεται με τα ταχυδρομεία και την επικοινωνία.

Επομένως δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι σχεδόν 20 εκατομμύρια μισθωτοί εργάτες από τον τομέα των «υπηρεσιών» στην Ευρώπη δουλεύουν για τη βιομηχανική παραγωγή. Σε αυτό το κείμενο μπορούμε να δώσουμε μια προσέγγιση αυτού του αριθμού. Χρειάζεται περαιτέρω αναλυτική έρευνα για να επισημάνουμε τον ακριβή αριθμό.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Negri και το Hardt «την τελευταία δεκαετία του εικοστού αιώνα η δουλειά στο εργοστάσιο έχασε την ηγεμονία της και στη θέση της αναδείχτηκε η μη υλική εργασία: η εργασία που παράγει μη υλικά προϊόντα όπως γνώση, πληροφορία, επικοινωνία, σχέσεις και συναισθηματικές αντιδράσεις». «Η θεωρία μας υποστηρίζει ότι η μη υλική εργασία απέκτησε την ηγεμονία από ποσοτική άποψη[13]

Οι επαναστάσεις στην τεχνολογία και την επικοινωνία τις τελευταίες δεκαετίες αποτέλεσαν ένα άλμα στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Ωστόσο, αυτές οι τεχνολογικές επαναστάσεις δεν είναι μεμονωμένες περιπτώσεις όπως ισχυρίζονται ο Negri και ο Hardt. Είναι πλήρως ενταγμένες στο σύστημα της καπιταλιστικής παραγωγής. Σύμφωνα με το Negri αυτή η τεχνολογική επανάσταση άλλαξε ουσιαστικά την εργασία και την «απελευθέρωσε». «Η παραγωγή ελέγχει ακόμα και τα μυαλά των εργαζομένων.» Αυτό συμβαίνει επειδή «μπήκε σε λειτουργία η ευφυΐα, η δύναμη της φαντασίας , η ικανότητα της ανακάλυψης και της δημιουργίας». Το συμπέρασμα του είναι το εξής: «σήμερα οι άνθρωποι έχουν γίνει ιδιοκτήτες των μορφών, των οργάνων, των εργαλείων που τους επιτρέπουν να παράγουν πλούτο». Αυτό σημαίνει ότι «είναι αδύνατη η αρπαγή των μέσων παραγωγής από το κεφάλαιο».[14]

Ο Negri ξεχνά τις σχέσεις ιδιοκτησίας. Η έρευνα, η τεχνολογία της πληροφόρησης, η ανάπτυξη, η γενετική είναι συχνά υπό ατομική ιδιοκτησία. Στην «κοινωνία της γνώσης» αυτό που μετράει δεν είναι «η ευφυΐα και η δύναμη της φαντασίας» αλλά η ατομική αρπαγή της γνώσης με πατέντες, πιστοποιητικά και πνευματικά δικαιώματα. Ο Μάρξ γράφει «η παραγωγή κεφαλαίου αξιοποιεί την ιστορική πρόοδο και τη χρησιμοποιεί για την παραγωγή του πλούτου[15]. Κάθε φορά που οι φαρμακευτικοί κολοσσοί λαμβάνουν μια πατέντα για ένα φάρμακο ιδιοποιούνται την επιστημονική γνώση που αναπτύσσεται στα εργαστήρια των πανεπιστημίων από τις διάφορες γενιές ερευνητών. «Η αρπαγή από το κεφάλαιο είναι αδύνατη» είναι η άποψη του Negri. Όμως μπροστά στα μάτια μας βλέπουμε να συμβαίνει το αντίθετο. Το κεφάλαιο ιδιοποιείται την ιστορική και κοινωνική γνώση της κοινωνίας σε όλους τους τομείς. Εγκλωβίζοντας, φυλακίζοντας να το πούμε έτσι τη γνώση σε πατέντες και πιστοποιητικά η κοινωνία στερείται τις δυνατότητες της για κοινωνική πρόοδο.

Από τεχνολογική άποψη η ψηφιακή επανάσταση είναι ένα ποιοτικό βήμα προς τα εμπρός αλλά από την άποψη των σχέσεων ιδιοκτησίας δεν υπάρχει ποιοτική διαφορά με την περίοδο των μηχανών. Σύμφωνα με το Μάρξ: είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι οι μηχανές αυτές καθαυτές δεν είναι υπεύθυνες για την «απελευθέρωση» των εργατών από τα μέσα συντήρησης. […] Οι αχώριστοι από την κεφαλαιοκρατική χρησιμοποίηση των μηχανών αντιφάσεις και ανταγωνισμοί δεν υπάρχουν για τους κύριους αυτούς γιατί δεν προκύπτουν από αυτές τις ίδιες τις μηχανές αλλά από την κεφαλαιοκρατική τους χρησιμοποίηση. Επειδή λοιπόν οι μηχανές εξεταζόμενες αυτές καθαυτές περιορίζουν το χρόνο εργασίας ενώ όταν χρησιμοποιούνται καπιταλιστικά παρατείνουν την εργάσιμη μέρα, επειδή αυτές καθαυτές ευκολύνουν την εργασία, ενώ όταν χρησιμοποιούνται καπιταλιστικά αυξάνουν την εντατικότητα της , επειδή αυτές καθαυτές αποτελούν τη νίκη του ανθρώπου πάνω στις δυνάμεις της φύσης, ενώ όταν χρησιμοποιούνται καπιταλιστικά υποδουλώνουν τον άνθρωπο στις δυνάμεις της φύσης , επειδή αυτές καθαυτές αυξάνουν τον πλούτο του παραγωγού ενώ όταν χρησιμοποιούνται καπιταλιστικά τον εξαγριώνουν… [16]

Ο Antonio Negri γράφει ότι «οι επαφές, οι σχέσεις, η ανταλλαγή και οι επιθυμίες έχουν γίνει παραγωγικές[17]». Αντίθετα «όλες οι επαφές, οι σχέσεις και οι ανταλλαγές» που μπήκαν στην παραγωγή εξυπηρετούν την αύξηση των κερδών. Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης είναι απαραίτητες για την εξοικονόμηση νεκρών ωρών και νεκρού κεφαλαίου. Η δουλειά στο σπίτι και η τηλεργασία, η εισαγωγή των μισθών με το κομμάτι όπως την περίοδο της μανιφακτούρας , τα μπόνους σύμφωνα με την απόδοση εξυπηρετούν την εξοικονόμηση εργατικής δύναμης. Με την εξοικονόμηση νεκρού και ζωντανού κεφαλαίου αυξάνεται το ποσοστό κέρδους, Για τους εργαζόμενους αυτό σημαίνει περισσότερο στρες, παραπάνω δουλειά και αρρώστιες.

Αποβιομηχάνηση και εκβιομηχάνιση

Η γαλλική κυβέρνηση πλήρωσε μια ερευνητική επιτροπή για να εξετάσει τη θέση ότι η βιομηχανία εξαφανίζεται. Μετά από έρευνα μηνών η επιτροπή κατέληξε ότι «από τις αρχές της δεκαετίας του 90 η πρόσθετη αξία της παραγωγής αυξανόταν πιο γρήγορα σε όγκο σε σχέση με την πρόσθετη αξία της οικονομίας συνολικά. Αυτό σημαίνει ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για αποβιομηχάνιση αλλά ότι αντίθετα η βιομηχανία μεγαλώνει. Αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται σε όλες τις βιομηχανικές χώρες. Ταυτόχρονα το μερίδιο της εργασίας στη βιομηχανία μειώνεται από 24% το 1980 σε 15,9% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το 2002. Αυτή η μείωση οφείλεται στην αύξηση της παραγωγικότητας των μισθωτών στη γαλλική βιομηχανία που είναι η υψηλότερη στον κόσμο με αύξηση 4,1% το χρόνο από το 1990. Αυτό που λέμε αποβιομηχάνιση είναι στην ουσία μια οπτική αυταπάτη που δημιουργείται από τη δυναμική της βιομηχανίας». [18]

Έρευνα έκανε και η ευρωπαϊκή επιτροπή. Το συμπέρασμα ήταν: «από την ανάλυση της επιτροπής είναι ξεκάθαρο ότι δεν τίθεται ερώτημα για μια διαδικασία γενικής αποβιομηχάνισης. Από την άλλη η ευρωπαϊκή βιομηχανία βιώνει μια διαδικασία διαρθρωτικής αλλαγής …»[19]

Η παραγωγή αυξάνεται αλλά γίνεται από λιγότερους ανθρώπους. Η παραγωγικότητα αυξάνεται. Ακόμα και η δομή των επιχειρήσεων έχει αλλάξει αρκετά τα τελευταία χρόνια με δραστηριότητες ανάθεσης εργασιών.

Τέλος υπάρχει επίσης άρση του περιορισμού σε σχέση με τον τόπο εγκατάστασης μιας επιχείρησης (delocalisation): στην Ευρώπη αυτό ευθύνεται για το 7% της απώλειας θέσεων εργασίας στη βιομηχανία. Όσον αφορά τη μείωση της απασχόλησης στην παραγωγή υπάρχουν τρεις παράγοντες που είναι χαρακτηριστικοί για το σύστημα που κυνηγά το μέγιστο κέρδος: η αύξηση της παραγωγικότητας, η αύξηση της ανάθεσης εργασιών σε τρίτους και η άρση των τοπικών περιορισμών.

Η πρώτη αιτία για την εξαφάνιση θέσεων εργασίας στη βιομηχανία είναι η αυξημένη παραγωγικότητα. Αυτό δεν είναι αποβιομηχάνιση. Αντίθετα υπάρχει πιο μεγάλη παραγωγή που γίνεται από όλο και λιγότερους ανθρώπους. Ή όπως γράφει ο Μαρξ: «η καταδίκη ενός μέρους της εργατικής τάξης σε αναγκαστική αργία εξαιτίας της υπερβολικής εργασίας ενός άλλου μέρους.»[20] Οι 300 μεγαλύτερες πολυεθνικές ελέγχουν τουλάχιστον το ¼ της παγκόσμιας παραγωγής παρόλο που αποτελούν λιγότερο από το 1% της εργασίας[21].

Σε μια σοσιαλιστική κοινωνία η τεχνολογική πρόοδος στόχο έχει να διευκολύνει τη ζωή των ανθρώπων και να ικανοποιήσει τις ανάγκες τους. Σήμερα, ωστόσο η υψηλότερη παραγωγικότητα στοχεύει στο χτύπημα των ανταγωνιστών οδηγώντας σε αβάσταχτες εργασιακές συνθήκες.
Δεύτερον, η ανάθεση εργασιών σε τρίτους αναγκάζει τους εργαζόμενους να διαθέτουν την εργατική τους δύναμη σε εργολάβους, γραφεία, εταιρίες πληροφορικής κλπ. για πολύ χαμηλό μισθό. Ταυτόχρονα εξαφανίζεται ένα μέρος της κοινωνικής προστασίας. Στις εργολαβικές εταιρίες τα δικαιώματα των συνδικάτων είναι σχεδόν ανύπαρκτα. Η ανάθεση εργασιών αποτελεί επίθεση στη συλλογική δύναμη των εργατών ως τάξη.

Αλλά ακόμα και εδώ πρόκειται για εξέλιξη στη διαδικασία εκβιομηχάνισης και όχι για αποβιομηχάνιση. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Εργοδοτών Μηχανικών στη Μεγάλη Βρετανία: «η βιομηχανία δημιουργεί ένα μεγάλο μέρος των υπηρεσιών με την ανάθεση τμημάτων όπως η συντήρηση, η τροφοδοσία, το νομικό τμήμα κλπ. Η παραγωγή θα μπορούσε να αποτελεί το 35% της οικονομίας αντί του 20% αν εφαρμόζαμε προσαρμοσμένους ορισμούς στρατηγικής.»[22]

Το ζήτημα δεν είναι η αποβιομηχάνιση αλλά η διάσπαση της παραγωγικής εργατικής τάξης σε μικρότερες εταιρίες και γραφεία.

Ένας τρίτος παράγοντας που προκαλεί την εξαφάνιση των θέσεων εργασίας από τη «βιομηχανία» ο οποίος μπορεί να καταταχτεί μόνο ως τρίτος είναι η δυνατότητα μετεγκατάστασης των επιχειρήσεων. Είναι πολύ προφανές ότι η μετεγκατάσταση σε όλο τον κόσμο δεν σημαίνει αποβιομηχάνιση αλλά μεταφορά της βιομηχανίας από τη μια ήπειρο στην άλλη.

συνεχίζεται....

Πηγή: International Communist Review via Αγκάρρα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου, άν δεν υπάρχει εγγραφή στον blogger ή άλλη διαδυκτιακή υπηρεσία (βλέπε όροι σχολιασμού στο πάνω μέρος της σελίδας).
Ανώνυμα και υβριστικά σχόλια μπορούν να διαγράφονται χωρίς άλλη προειδοποίηση.